Kto ma szansę na bliźniaki? Czy przyszła mama może w jakiś sposób zwiększyć swoje szanse na ciążę bliźniaczą? I tak, i nie... Chociaż ciąża bliźniacza następuje zazwyczaj przez przypadek, istnieją pewne czynniki, które mogą zwiększyć szansę kobiety na urodzenie dwójki dzieci jednocześnie. Jednak jak to zwykle bywa – jest to ściśle uzależnione od pewnych czynników i co najważniejsze – nigdy nie daje stuprocentowej pewności. Jeśli zatem od zawsze marzyłaś o posiadaniu bliźniąt i chciałabyś wiedzieć więcej o tym kto ma największe szanse na ich urodzenie, ten artykuł jest właśnie dla Ciebie.
Na początku jednak musisz wiedzieć, że prawdopodobieństwo urodzenia bliźniąt jest niewielkie. Najlepiej obrazują to statystyki - od 2021 r. w Stanach Zjednoczonych na 1000 urodzeń rodzi się średnio około 16 par bliźniąt. Szacuje się, że 1 na 250 ciąż zakończy się w naturalny sposób bliźniakami. Zwróć jednak uwagę na sformułowanie "w naturalny sposób"! Kto zatem ma szansę na bliźniaki? Lecimy z tematem!
Kto ma szansę na bliźniaki - dwa typy bliźniąt
Zacznijmy od podstaw powstawania zarodków, aby zrozumieć mechanikę pochodzenia bliźniąt.
Podczas owulacji uwalniane jest jedno lub więcej jaj. Kiedy komórka jajowa zostaje zapłodniona przez plemnik, nazywa się ją zygotą. Zygota szybko zaczyna rosnąć w małe skupisko komórek, które przemieszczają się z jajowodu i zagnieżdżają się w macicy. Nadal rośnie i zaczyna tworzyć łożysko, które dostarcza składników odżywczych rozwijającemu się zarodkowi.
Bliźniaki zdarzają się, gdy dwie różne komórki jajowe zostaną zapłodnione przez dwa różne plemniki (zwykle od tego samego dawcy) w tym samym cyklu owulacyjnym. Pochodzą z dwóch oddzielnych zygot, więc każda z nich ma inne geny. Z kolei identyczne bliźniaki (ciąża jednoowodniowa) są wynikiem jednej zygoty, która dzieli się na dwie części. Pochodzą z tej samej komórki jajowej i tego samego plemnika. Mają więc ten sam materiał genetyczny, dlatego zazwyczaj są do siebie podobne jak dwie krople wody. Co jednak najważniejsze - zawsze będą tej samej płci, albo dwaj chłopcy, albo dwie dziewczynki.
Badania naukowe dowodzą, że wciąż nie ma jasnej odpowiedzi na to, dlaczego w przypadku ciąży monozygotycznej dochodzi do podziału komórki, czego wynikiem są bliźnięta jednojajowe.
Kto ma szansę na bliźniaki - Czy są czynniki, które zwiększają Twoje szanse na posiadanie bliźniąt jednojajowych?
Nie. O ile nam wiadomo, bliźnięta jednojajowe są całkowicie przypadkowe! W większości przypadków przyczyna występowania bliźniąt jednojajowych jest nieznana.
Kto ma szansę na bliźniaki - Czy są czynniki, które zwiększają Twoje szanse na posiadanie bliźniąt dwujajowych?
Tak! Jest kilka rzeczy, które mogą zwiększyć szanse na bliźnięta dwujajowe.
Bliźnięta są podwójnym darem od losu, prawdziwym cudem, który przytrafia się mamom coraz częściej. Dlaczego tak się dzieje? Prawdziwym fenomenem są bliźnięta jednojajowe, które są dziełem całkowitego przypadku. Powstają wówczas, gdy jedna komórka jajowa zapłodniona przez jeden plemnik ulegnie podziałowi. Nie mamy więc żadnego wpływu na zwiększenie bądź zmniejszenie szans na ciążę bliźniaczą jednojajową. Istnieją jednak pewne uwarunkowania i zabiegi, które mogą znacznie zwiększyć szanse na urodzenie bliźniąt dwujajowych.
Hiperowulacja
Hiperowulacja to zdolność wyprodukowania przez jajniki w ciągu jednego cyklu owulacyjnego więcej niż jednej komórki jajowej. Prawdopodobnie jest to cecha dziedziczna, ale dotyczy wyłącznie bliźniąt dwujajowych, a nie identycznych. Dziedziczy ją wyłącznie matka. Nawet jeśli w rodzinie męża wystąpiły ciąże bliźniacze, nie ma to żadnego znaczenia.
Wiek
Okazuje się, że największe szanse na urodzenia bliźniąt mają kobiety po 30. roku życia. Dzieje się tak dlatego, że przysadka mózgowa starszych mam produkuje więcej hormonu folikulotropowego (FSH). Hormon ten odpowiada za pękanie pęcherzyków Graafa i uwalnianie kilku komórek jajowych w ciągu jednego cyklu miesiączkowego. Zaskakujący jest fakt, że szanse na urodzenie bliźniąt po 45. roku życia wynoszą aż 20%!
Zażywaj kwas foliowy
Zażywając kwas foliowy przed zajściem w ciążę zwiększamy swoje szanse z maksymalnie 3 do 4,6%. Najlepsze rezultaty daje długotrwałe przyjmowanie witaminy w dużych dawkach. Tak, czy inaczej przed planowaniem potomstwa należy zażywać kwas foliowy, który warunkuje prawidłowy rozwój cewy nerwowej i układu nerwowego dziecka.
Pij mleko
Kobiety, które spożywają dużo produktów mlecznych mają pięciokrotnie większe szanse na urodzenie bliźniąt, niż mamy, które od nich stronią. W mleku powszechnie dostępnym na sklepowych półkach występuje substancja IGF. Jest to hormon wzrostu, który może stymulować do rozwoju podwójne zarodki w pierwszych tygodniach ciąży.
Pigułki antykoncepcyjne
Kobiety, którym zdarzyło się nieregularnie zażywać tabletki anytykoncepcyjne mają nieco większą szansę na zajście w ciążę mnogą. Normalne prawdopodobieństwo wynosi 1-3%, a po okresach zażywania leków hormonalnych wzrasta jedynie do 8%. Dzieje się tak dlatego, że zażywane hormony stymulują hiperowulację.
Kolejna ciąża
Większe szanse na urodzenie bliźniąt mają też kobiety przy trzeciej i czwartej ciąży, a także te, które są już mamami bliźniąt. W tym drugim przypadku istnieje nawet duże prawdopodobieństwo urodzenia trojaczków. Szanse są wtedy czterokrotnie większe niż u innej mamy.
Waga i wzrost
Badania dowiodły, że kobiety z nadwagą rodzą bliźnięta dwa razy częściej, niż kobiety szczupłe. Bliźnięta rodzą się również częściej mamom wysokim, niż tym niskim.
Jedz bataty
Bataty to słodkie ziemniaki. Prawdopodobnie w ich skórce znajduje się substancja, która powoduje hiperowulację. Naukowy udowodnili, że w Nigerii, gdzie spożycie batatów jest bardzo powszechne, kobiety zachodzą w ciążę bliźniaczą najczęściej na świecie. Częstotliwość wynosi 1 raz na 22 przypadki ciąż!
Karmienie piersią
Badania dowiodły, że mamy karmiące piersią podczas poczęcia, zachodziły w ciążę bliźniaczą 9 razy częściej, niż mamy, które w momencie zajścia w ciążę piersią nie karmiły.
Czy in vitro zwiększa ryzyko ciąży mnogiej – a jeśli tak, jak często się to zdarza?
Tak, in vitro może zwiększyć ryzyko ciąży mnogiej, zwłaszcza gdy transferowane jest więcej niż jeden zarodek. Ryzyko to jest zależne od wielu czynników, takich jak wiek kobiety czy doba w której zamrożono zarodek . Statystycznie rzecz biorąc, prawdopodobieństwo ciąży mnogiej jest wyższe po in vitro niż w naturalnym cyklu.
Po pojedynczym transferze zarodka, ryzyko bliźniaczej ciąży wynosi zazwyczaj od 1% do 3%. Po transferze dwóch zarodków, ryzyko bliźniaczej ciąży wzrasta i wynosi około 25%
Warto jednak podkreślić, że te liczby są ogólnymi statystykami, a ryzyko ciąży mnogiej może być różne w zależności od indywidualnych czynników. Dlatego każdy przypadek jest oceniany indywidualnie, a decyzja o liczbie transferowanych zarodków jest podejmowana wspólnie przez pacjentkę i lekarza biorąc pod uwagę przebieg leczenia.
Porównując to do ciąży poczętej naturalnie, ryzyko bliźniaczej ciąży w naturalnym cyklu wynosi około 1% do 2%. Proszę Cię jednak żebyś pamiętała o najważniejszym - powyższe uwarunkowania i zabiegi nie gwarantują ciąży bliźniaczej. Mogą jedynie zwiększyć szansę na urodzenie wymarzonych bliźniaków.
Kto ma szansę na bliźniaki - Miejsce zamieszkania, a ciąże bliźniacze
Ciąże bliźniacze stanowią od 2 do 4% całkowitej liczby urodzeń. Częstotliwość ich występowania jest różna na całym świecie. Wskaźniki występowania ciąż bliźniaczych wahają się od mniej niż 8 ciąż na 1000 urodzeń w Azji Wschodniej, Południowo-Wschodniej i Południowej, Indiach i Oceanii, 9–16 na 1000 urodzeń w Stanach Zjednoczonych i Ameryce Łacińskiej, do 17 lub więcej na 1000 urodzeń w Afryce. Najwyższy wskaźnik ciąż bliźniaczych występuje w Nigerii [pamiętasz jeszcze o wspomnianych wyżej batatach? :)], a najniższy w Japonii. Różnica ta wynika głównie z ciąż bliźniaczych dwuzygotycznych, gdyż częstość występowania ciąż jednojajowych jest praktycznie stała i waha się od 3,5 do 4 na 1000 urodzeń.
Co ciekawe, w ciągu ostatnich 30 lat wzrosła liczba ciąż bliźniaczych, szczególnie w krajach o wysokich i średnich dochodach, ze względu na bardziej zaawansowany wiek matki, w którym zachodzi w ciążę, spadek płodności i częstsze stosowanie technik wspomaganego rozrodu.
Kto ma szansę na bliźniaki - Jak przygotować się na nadejście bliźniąt?
Rodzice oczekujący dwójki maleństw mają świadomość, że ich dzieci mogą pojawić się na świecie wcześniej, wyprawkę zaczynają przygotowywać już po 20 tygodniu ciąży, aby nie zostawiać zakupów na ostatnią chwilę. Oprócz standardowej wyprawki dla noworodka muszą uwzględnić specyfikę ciąży w „dwupaku”. Każda kobieta w ciąży powinna zgłosić się do położnej rodzinnej, które przygotuje przyszłą mamę do prawidłowego przebiegu ciąży, porodu, połogu i opieki nad maleństwami. Położna przygotuje też kobietę do rozpoczęcia laktacji oraz karmienia dwójki dzieci. Warto, aby mama przygotowała się do karmienia piersią i zaopatrzyła w laktator elektryczny, najlepiej podwójny, który sprawdzi się podczas pobudzania piersi do laktacji, a na późniejszym etapie laktacji będzie pomocny w odciąganiu pokarmu. Znacznie wygodniejszym rozwiązaniem jest laktator muszlowy bezprzewodowy, dzięki któremu nie musisz siedzieć by odciągnąć pokarm.
Przydadzą się też poduszki do karmienia typu wałek, dzięki którym będziesz mogła karmić jednocześnie dwójkę dzieci „spod pachy”. Już w ciąży warto zaopatrzyć się w wózek, którym bezpiecznie i wygodnie będzie można wozić bliźniaki. Dobrze, żeby był lekki, łatwy do składania i oczywiście bezpieczny. W dniu wyjścia ze szpitala potrzebne będą dwa foteliki samochodowe. Przy dwójce maluchów przydadzą się również podwójne ilości ubranek i pieluszek.
Pamiętaj, urodzenie bliźniąt to podwójne szczęście, ale i więcej obowiązków. Nie obawiaj się korzystać z pomocy bliskich Ci osób. Staraj się znaleźć również czas dla siebie. Jeśli urodzisz bliźnięta to czas urlopu macierzyńskiego wydłuża się do 31 tygodni. Dłuższy jest też urlop rodzicielski, który w przypadku porodów mnogich wynosi do 43 tygodni.
Jak donosić ciążę bliźniaczą - wskazówki dla mam
Aby bezpiecznie donosić ciążę bliźniaczą, warto zastosować się do kilku najważniejszych wskazówek i zaleceń lekarzy. Przede wszystkim powinnaś:
- przestrzegać zaleceń lekarza — specjalista może zalecić regularne wizyty, aby upewnić się, że ciąża przebiega prawidłowo,
- dbać o siebie — dobrze jest ćwiczyć regularnie (ale nie intensywnie!), jeść zdrowe posiłki i wypoczywać, by utrzymać dobrą kondycję fizyczną,
- uzupełnić niedobory, jeśli występują (tylko według zaleceń lekarza prowadzącego),
- kontrolować ciśnienie krwi — warto mierzyć je co najmniej raz w tygodniu, aby wykluczyć ewentualne problemy na tej płaszczyźnie,
- być czujną — dobrym rozwiązaniem jest natychmiastowy kontakt się z lekarzem w przypadku wystąpienia niepokojących objawów, m.in. nagłego bólu brzucha, upławów, niekontrolowanej senności lub bardzo częstych wymiotów.
Kontrola lekarska powinna mieć miejsce co najmniej dwa razy w miesiącu w pierwszym trymestrze ciąży, a następnie co trzy tygodnie aż do porodu. Z uwagi na to, iż bliźniaki mogą się urodzić się wcześniej niż w planowanym terminie (większość urodzeń przypada na 37-38 tydzień), rodzice nie powinni odkładać wizyt u specjalisty na później.
Marzenie o posiadaniu bliźniąt to pragnienie wielu kobiet. Twoje marzenia są ważne i zrozumiałe, a wiedza na temat możliwości zwiększenia szans na ciążę bliźniaczą może okazać się cennym narzędziem na tej wyjątkowej drodze. Pamiętaj jednak, że każda ciąża jest unikalna i niezależnie od wyniku, przynosi ze sobą wyjątkową radość.
Jeśli marzysz o bliźniętach, warto skupić się na zdrowym stylu życia, konsultacjach z lekarzem i ewentualnie na metodach wspomagających płodność, jeśli są one zalecane w Twoim przypadku. Nie zapominaj o wsparciu ze strony bliskich oraz profesjonalistów, którzy mogą Ci pomóc przygotować się do tej niezwykłej podróży.
Twoje pragnienie i marzenia są ważne, ale równie istotne jest zdrowie Twoje i Twoich przyszłych dzieci. Skupiając się na tym, co najlepsze dla Was wszystkich, podejmuj świadome i bezpieczne decyzje. Niezależnie od tego, czy Twoje marzenie o bliźniętach się spełni, czy też zostaniesz mamą jednego dziecka, pamiętaj, że macierzyństwo to niezwykła przygoda, pełna miłości, wyzwań i niezapomnianych chwil.
