Ciąża - wszystko co musisz wiedzieć

Jakie są rodzaje bliźniąt – czyli ile serc nosisz pod sercem

Jeśli nosisz pod sercem więcej niż jedno dziecko zastanawiasz się pewnie, jakie są rodzaje bliźniąt. Ciąża mnoga ma miejsce wtedy, gdy w jamie macicy równocześnie rozwija się kilka płodów. Najpowszechniej spotykaną formą ciąży mnogiej jest ciąża bliźniacza, dwupłodowa. Szacuje się, że stanowi ok. 1,25% wszystkich ciąż. Trojaczki, czworaczki zdarzają się dużo rzadziej – prawdopodobieństwo to odpowiednio 0,015% i 0,00019%. Zarówno opieka w ciąży, jak i sam poród w przypadku ciąży bliźniaczej stanowi dużo większe ryzyko powikłań.

Dla uproszczenia w tym artykule omówimy sobie temat dwóch najczęściej pojawiających się ciąż mnogich, czyli oczywiście ciąży bliźniaczej i trojaczej. Jak wspomnaliśmy w naszych wcześniejszych artykułach, za zwiększone prawdopodobieństwo ciąży bliźniaczej odpowiada głównie genetyka oraz wiek kobiety, a także leczenie z powodu niepłodności – i tutaj kochana czytelniczko muszę opowiedzieć Ci koniecznie, czym jest tzw. reguła Hellina.

Spis treści

Jakie są rodzaje bliźniąt - Reguła Hellina – dalej aktualna, ale...

Oczywiście w samym zjawisku ciąży mnogiej nie ma nic niezwykłego. Badania nad nią prowadzi się od wieków, a reguła Hellina, na podstawie której oblicza się prawdopodobieństwo wystąpienia ciąży mnogiej powstała w odległym 1895 roku. Wynika z niej, że ciąża bliźniacza trafia się raz na 85 porodów, co 7225 porodów mogą przyjść na świat trojaczki, a raz na 614125 porodów może okazać się, że świat wzbogaci się o czworaczki.

Nie można zapominać jednak o tym, że reguła Hellina powstała w czasach, w których trudno było o skuteczną walkę z bezpłodnością. Dotyczy ona więc wyłącznie tych przypadków, w których do zapłodnienia doszło w naturalny sposób. Osoby analizujące częstotliwość ciąż mnogich zwracają przy tym uwagę i na to, że pewien wpływ na to zjawisko ma również częstotliwość występowania ciąż mnogich w rodzinach obojga partnerów.

Jakie są rodzaje bliźniąt - Przyczyny ciąży mnogiej – kto ma szansę na podwójne szczęście?

O tym, jakie są szanse na ciąż mnogą pisaliśmy już tutaj i tutaj. Sprawdź! Statystyka pokazuje, że kobiety po 30. i 40. roku życia częściej zachodzą w ciąże mnogie. Jest to powiązane ze zwiększonym stężeniem FSH odpowiedzialnego za dojrzewanie komórki jajowej. Stąd też można odnieść wrażenie, że kiedyś bliźnięta nie zdarzały się tak często jak obecnie – jeszcze pokolenie wstecz matkami zostawały głównie 20-latki, a obecnie wiek pierwszej ciąży bardzo się przesunął.

Kobiety zmagające się z niepłodnością często korzystają z terapii hormonalnej, co może spowodować równoczesną owulację kilku komórek jajowych nawet w obydwu jajnikach.

Zapłodnienie metodą in vitro, do którego użyto kilku zarodków, również może zwiększyć szansę na ciążę wielopłodową. Jednak od kilkunastu już lat w Polsce praktykuje się umieszczanie w macicy kobiety wyłącznie jednego zarodka, aby ograniczyć ryzyko ciąży mnogiej, która stanowi obciążenie dla organizmu i zwiększa ryzyko powikłań. Lekarz może podjąć decyzję o umieszczeniu więcej niż jednego zarodka w indywidualnych przypadkach, np. gdy kobieta przekroczyła 35. rok życia.

Jak dochodzi do ciąży bliźniaczej?

Ciąża bliźniacza to nic innego jak wspominana wcześniej ciąża wielopłodowa, podczas której w macicy mamy rozwija się dwoje dzieci. Jest to najczęstszy rodzaj ciąży mnogiej u człowieka. Sposób powstania ciąży bliźniaczej zależy od liczby zapłodnionych komórek jajowych.

Ciąża bliźniacza dwujajowa powstaje poprzez zapłodnienie dwóch osobnych komórek jajowych przez 2 oddzielne plemniki. Wynika z tego, że już na samym początku tworzą się 2 embriony, które następnie osobno zagnieżdżają się w macicy.

Ciąża bliźniacza jednojajowa rozpoczyna się od zapłodnienia jednego jajeczka przez jeden plemnik. Następnie ma miejsce podział pojedynczej zygoty na 2 embriony o identycznym zestawie genów, które w kolejnych tygodniach ciąży rozwijają się jako oddzielne zarodki, a następnie płody. Taki podział dokonuje się w ciągu pierwszych 14-16 dni od zapłodnienia.

Szlafrok ciążowy do szpitala - butelkowa zieleń
top
119 zł

Jakie są rodzaje bliźniąt?

Ciąże bliźniacze można podzielić z uwagi na mechanizm powstawania. Wyróżniane na tej podstawie rodzaje ciąż bliźniaczych to: 

  • ciąża bliźniacza monozygotyczna – bliźnięta jednojajowe,
  • ciąża bliźniacza heterozygotyczna – bliźnięta dwujajowe.

Jak powstają bliźnięta jednojajowe i dwujajowe? Odpowiedzialne za to są zupełnie inne mechanizmy. Bliźnięta jednojajowe to efekt podziału jednej zapłodnionej komórki. Bliźnięta dwujajowe są skutkiem niejako dwóch ciąż naraz –dwie niezależne od siebie komórki jajowe zostają zapłodnione za pomocą dwóch różnych plemników.

jakie są rodzaje bliźniaków jakie są rodzaje bliźniąt

Z uwagi na liczbę worków owodniowych i łożysk ciąże bliźniacze można podzielić na:

      • ciąża dwukosmówkowa dwuowodniowa - najbezpieczniejsza dla płodów, oznaczana skrótem 2k2o. Każde z bliźniąt ma osobny worek owodniowy i osobne łożysko. Mogą to być bliźnięta jednojajowe lub dwujajowe,
      • ciąża jednokosmówkowa dwuowodniowa - oznaczana jako 1k2o. Do dyspozycji bliźniąt jest wspólne łożysko, ale dwa worki płodowe. Ten typ ciąży bliźniaczej dotyczy wyłącznie bliźniąt jednojajowych,
      • ciąża jednokosmówkowa jednoowodniowa - oznaczana w skrócie 1k1o.Jest to ciąża najwyższego ryzyka, gdyż bliźnięta dzielą worek owodniowy i łożysko. Ten typ ciąży bliźniaczej możliwy jest tylko w przypadku bliźniąt jednojajowych.

Jakie są rodzaje bliźniąt - Kiedy bliźniaki są dwujajowe?

Bliźnięta dwujajowe powstają wyniku zapłodnienia dwóch różnych komórek jajowych, jednocześnie wyprodukowanych przez jajniki (ciąża mnoga heterozygotyczna). Dzieci rozwijają się i rodzą jednocześnie, ale genetycznie są względem siebie jak zwyczajne rodzeństwo: wspólne jest u nich zaledwie 50 proc. zestawu genetycznego. W Polsce bliźniaki dwujajowe stanowią około 1 proc. wszystkich urodzeń.

Dzieci mogą być tej samej lub różnej biologicznej płci. Bliźnięta dwujajowe rozwijają się, gdy podczas cyklu menstruacyjnego wyjątkowo uwolnione zostaną dwie komórki jajowe zdolne do zapłodnienia zamiast jednej. Od początku ciąży istnieją dwie odrębne zygoty z osobnymi łożyskami i w osobnych workach owodniowych. Jeżeli jedna z zygot podzieli się dalej na dwie części, powstają trojaczki dwujajowe. I właśnie na koniec, kiedy już wyczerpaliśmy temat bliźniąt, przejdziemy do szczęścia potrójnego – trojaczków!

Trojaczki obecnie rodzą się częściej niż kiedyś. Wynika to ze stosowania metod leczenia niepłodności. Z jednej strony stymulacja owulacji wiąże się bowiem z ryzykiem, że jajniki uwolnią więcej niż jedną komórkę jajową. Z drugiej strony – metoda in vitro może polegać na wszczepieniu do macicy więcej niż jednego zapłodnionego jajeczka. Samoistne niewspomagane uwolnienie więcej niż jednego jajeczka podczas owulacji zdarza się rzadko.

Koszula ciążowa na poród i do karmienia - butelkowa zieleń
New
119 zł

Jak powstają bliźniaki jednojajowe?

Bliźnięta jednojajowe powstają w wyniku podziału jednej zygoty na dwie części. Mają one tę samą płeć, identyczny materiał genetyczny, a podczas życia płodowego najczęściej współdzielą łożysko. Ciąże, w których wyniku rodzą się bliźnięta jednojajowe, dzieli się na cztery grupy w zależności od tego, w którym momencie po zapłodnieniu doszło do podziału zygoty.

Zdecydowana większość to ciążę dwukosmówkowe i jednoowodniowe po podziale w 4-8 dniu. Nieco rzadziej zdarzają się ciąże dwukosmówkowe i dwuowodniowe (1-3 dzień), jeszcze rzadziej jednokosmówkowe i jednowodniowe (8-13 dzień). Najrzadszym przypadkiem jest podział zygoty w 13-15 dniu, dający bliźnięta syjamskie i związany z wysoką śmiertelnością płodów.

Bliźniaki jednojajowe rodzą się raz na 250-300 wszystkich urodzeń. Przy ponownym podziale obu zygot może dojść do ciąży czworacznej, dając czworaczki jednojajowe. Natomiast trojaczki jednojajowe rodzą się wtedy, gdy po podziale na dwie części jedna z nich podzieli się ponownie.

Ze względu na identyczne zestawy genów bliźnięta jednojajowe stanowią grupę chętnie badaną przez psychologów. Można u nich wykluczyć różnice związane z predyspozycjami genetycznymi, co odkrywa niemal czysty wpływ środowiska na rozwój dziecka i jego przyszłe funkcjonowanie. Okazuje się, że nawet rozdzielone i wychowywane w różnych środowiskach bliźniaki wykazują spore podobieństwo cech temperamentu. Niektóre cechy zmieniają się jednak wraz ze sposobem wychowania i otoczeniem oddziałującym na dzieci.

Na uwagę zasługuje także zjawisko ciąży jednojajowej dwuplemnikowej. Dochodzi do niej, gdy komórka jajowa podzieli się przed zapłodnieniem, a każda z nowopowstałych komórek zostanie zapłodniona innym plemnikiem. Materiał genetyczny pochodzący od matki jest u obu dzieci identyczny, natomiast różni się materiał od ojca – stąd też możliwa różnica płci biologicznej pomiędzy dziećmi. Rodzeństwo, z takiej ciąży jest bardziej podobne do siebie wzajemnie niż bliźnięta dwujajowe, jednak w mniejszym stopniu niż typowe bliźniaki jednojajowe.

Rodzaje trojaczków

Istnieją aż trzy typy trojaczków. To, do której grupy należą, zależy od tego, z ilu komórek jajowych powstały ich zarodki.

Trojaczki jednojajowe

Jest to najrzadszy typ ciąży trojaczej – trojaczki jednojajowe rodzą się raz na 500 tysięcy porodów. Do powstania takiej ciąży dochodzi, gdy zapłodniona zostaje jedna komórka jajowa. Dzieli się ona na dwa zarodki, a następnie jeden z nich ponownie ulega podziałowi na dwa zarodki. Można stwierdzić, że trojaczki jednojajowe są potrójną wersją bliźniaków jednojajowych. Mają ten sam materiał genetyczny, tę samą płeć i są do siebie bardzo podobne.

Trojaczki dwujajowe

Ich początek to dwie komórki jajowe zapłodnione przez dwa różne plemniki. Jednak jedno z nich dzieli się na dwa zarodki – tak dochodzi do powstania trzech rozwijających się płodów. Tego typu trojaczki to bliźnięta jednojajowe oraz ich bliźniak, który będzie się od nich różnił tak, jak różnią się bliźnięta dwujajowe. Jest to najczęstszy typ ciąży trojaczej.

Trojaczki trzyjajowe

Powstają, gdy w macicy zagnieżdżą się trzy zarodki powstałe z trzech różnych komórek jajowych i trzech różnych plemników. Każde z takich trojaczków ma własny kod genetyczny, są więc zwielokrotnionym rodzajem bliźniąt dwujajowych. Będą się między sobą różnić tak, jak różni się rodzeństwo

Jakie są rodzaje bliźniąt - Objawy ciąży trojaczej

Ogólnie rzecz biorąc, ciąża trojacza ma zwykle silniejsze objawy ciąży niż ciąża z jednym dzieckiem. Poranne mdłości i wymioty są dużo silniejsze, co sprawia, że trzeba bardzo uważać na to, co się je, aby nie dopuścić do niedoborów i odwodnienia. Waga kobiety w ciąży z trojaczkami także będzie większa niż kobiety noszącej jedno dziecko – przybiera ona na wadze od 13 do 25 kilogramów. Ryzyko cukrzycy ciążowej jest wyższe dla kobiet donoszących ciążę mnogą. Taka ciąża częściej wymaga także dużej ilości odpoczynku i to na leżąco. Nie jest to oczywiście zawsze ciąża zagrożona, jednak na pewno bardziej obciążająca niż ciąża pojedyncza.

Aby stwierdzić, że ciąża jest ciążą trojaczą, nie wystarczy ocenić wielkość brzuszka przyszłej mamy, chociaż bardzo duży brzuch może już sugerować, że to ciąża mnoga. Trzeba wziąć pod uwagę także zaawansowanie ciąży. Jeśli brzuch jest dużo większy niż u innych kobiet na konkretnym etapie ciąży – może to sugerować kilkoro dzieci. Aby jednak mieć co do tego pewność, konieczne są dokładniejsze badania. Przy osłuchiwaniu lekarz może usłyszeć bicie kilku serc. Pewność daje jednak dopiero USG przezskórne, wykonywane rutynowo u każdej kobiety w ciąży.

Torba do porodu - duża szara - Hello Skarbie
hot
179 zł
Jakie są rodzaje bliźniąt – Podsumowanie

Jeśli jesteś w ciąży z bliźniakami lub w ciąży trojaczej, powinnaś zawsze pamiętać o tym, że każda ciąża mnoga wymaga jeszcze dokładniejszej opieki i kontroli nad zdrowiem matki i dzieci niż ciąża jednym dzieckiem. Trzeba dbać o siebie zatem dwa, a nawet trzy razy bardziej. Dobrze jest też wybrać lekarza prowadzącego ciąże mnogie, mającego doświadczenie w przyjmowaniu na świat wieloraczków.

Maciek Jędrusik

About Maciek Jędrusik

Absolwent studiów dziennikarskich i socjologii mediów. Od wielu lat Content Creator, Copywriter, Freelancer oraz dumny tata 8-letniej Antosi. Od stycznia 2024 redaktor prowadzący serwisów Biztime i Geekblog oraz... bloger na Hello Skarbie! Zdecydowałem się na podjęcie tego wyzwania, ponieważ to właśnie ojcostwo postrzegam jako najważniejszą "robotę", jaką mam w życiu do wykonania. Jest ono dla mnie cały czas wielką szkołą prawdziwej miłości: takiej, która kocha nie za coś, lecz pomimo wszystko – i która wie, że „więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu”. Prywatnie jestem wielkim fanem sportów motorowych. Z kolei brak zrozumienia wszechrzeczy jest dla mnie bodźcem do analizowania świata i ciągłej nauki. Jestem fanem teorii mrówki spacerującej po płycie lotniska, bozonu Higgsa, skali Kardaszowa i efektu "Setnej Małpy". Codziennie chcę wiedzieć więcej. Życie postrzegam jako krótką, otwartą przygodę, a nie jako problem do rozwiązania. Moje główne zainteresowania poza motoryzacją i motorsportem to kosmos, czas, rozrywka i geografia.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *