Jak często rodzą się bliźnięta, trojaczki i wieloraczki? To pytanie bardzo często zadają sobie ci rodzice, którzy chcą statystycznie porównać możliwości ciąży mnogiej. Poród wieloraki, gdy na świat przychodzi duża liczba dzieci z jednej ciąży, zdarza się bardzo rzadko. Natomiast ciąża mnoga wiąże się z dużym ryzykiem dla zdrowia mamy i maluchów. Na szczęście wiele takich porodów zakończyło się sukcesem, tak jak pamiętny poród pięcioraczków z Krakowa, który zdarza się raz na 52 miliony przypadków! W dzisiejszym artykule skupimy się głównie na liczbach i statystykach, opowiem Ci też kilka ciekawostek związanych z ciążami mnogimi, a na koniec omówimy wszystko to, co powinnaś wiedzieć o przebiegu porodu w ciąży bliźniaczej. Rozsiądź się zatem wygodnie, zapraszam do lektury!
Jak często rodzą się bliźnięta – reguła Hellina
Naukowcy wykazują związek ilości ciąż bliźniaczych z miejscem zamieszkania. U Japończyków występuje o połowę rzadziej niż u białych osób. U czarnoskórych Amerykanów występuje częściej niż u białych Amerykanów. O tym, jak często występuje ciąża bliźniacza, mówi reguła Hellina. Według niej występowanie spontanicznych ciąż wielopłodowych u ludzi można wyliczyć matematycznie wg prostego wzoru: 1:85 x-1, gdzie „x” to ilość płodów w macicy.
Oznacza to, że bliźnięta występują raz na 85 ciąż, trojaki raz na 7225 ciąż, a czworaki co 6714125 ciąż.
Powyższą regułę występowania ciąż mnogich w populacji opracował Polak - Dyonizy Hellin - lekarz urodzony w 1867 roku. Z jego reguły korzysta dziś światowa medycyna i jest to dla nas oczywiście powód do dumy. W tym miejscu warto dodać, że jego wyliczenia dotyczą ciąż mnogich poczętych bez wspomagania farmakologicznego.
Co sprzyja poczęciu bliźniąt?
- wiek mamy powyżej 35 roku życia,
- wcześniejsze ciąże - powyżej 3 porodów,
- wysoki wzrost i otyłość,
- dieta obfitująca w produkty mleczne,
- karmienie piersią,
- duża liczba stosunków płciowych,
- pora roku (większa szansa na ciążę bliźniaczą jest wtedy, kiedy do poczęcia dochodzi pomiędzy majem, a wrześniem),
- ciąże wielopłodowe w rodzinie – dodatkowo badania pokazują, że skłonność do ciąż mnogich jest częściej dziedziczona przez kobiety niż mężczyzn
- ciążę wielopłodowe w wywiadzie – jeśli masz już bliźnięta, szanse na kolejną taką ciążę są większe.
I tutaj pierwsza ciekawostka - ciąże wielopłodowe występują częściej na północy niż południu Europy.
Za to na świecie sytuacja wygląda następująco – na 1000 porodów 7 bliźniaczych występuje w Azji, 12 w Europie i Ameryce i aż 20 w Afryce! Jeśli chodzi o zapłodnienie in vitro, czy stymulację owulacji – to zwiększają one szansę na ciążę mnogą.
Jak często rodzą się bliźnięta – jak często rodzą się pięcioraczki?
No dobrze – wspomnieliśmy wyżej o bliźniętach, trojaczkach i czworaczkach. A co z... pięcioraczkami?
W tym przypadku prawdopodobieństwo takiej ciąży jest mniejsze, niż trafienie szóstki w Lotto. Pięcioraczki zdarzają się bowiem średnio raz na 52 mln ciąż. Szczęście takie spotkało w 2021 roku 30-letnią mieszkankę Gniezna, która 18 stycznia urodziła w Krakowie Anastazję, Klarę, Laurę, Wiktorię i Maksymiliana.
Jak podał szpital, maluchy urodziły się w 29. tygodniu ciąży. W poród zaangażowanych było łącznie 30 pracowników szpitala, a cała akcja porodowa przeprowadzona została w ciągu 15 minut.
Dzieci przyszły na świat przez cesarskie cięcie - poród naturalny w ogóle nie był brany w tym przypadku pod uwagę.
"To była ciąża wcześniacza, to jest duże wcześniactwo i urazowość przy tak dużej liczbie dzieci byłaby większa i oczywiście zagrożona cięciem cesarskim. Przecież w brzuchu było 20 kończyn – to była niesamowita liczba". – przyznał prof. dr hab. Stefan Sajdak, zastępca dyrektora kliniki ds. Lecznictwa.
Jak często rodzą się bliźnięta – jak często rodzą się sześcioraczki?
Największe poruszenie wywołały jednak pierwsze w Polsce narodziny sześcioraczków. 20 maja 2019 roku w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie na świat przyszły cztery dziewczynki: Zosia, Kaja, Malwina i Nela oraz dwóch chłopców: Filip i Tymon. Ciążę rozwiązano w 29. tygodniu przez cesarskie cięcie. Najmniejsze z dzieci ważyło 890 g, największe ok. 1300 g. Według szacunków sześcioraczki rodzą się raz na 4,7 miliarda ciąż na świecie!
No dobrze, a co z... dziesięcioraczkami?! Tak – takie ciąże też się zdarzają. We wrześniu 2021 roku Radio Voice of the Cape ogłosiło niezwykłą nowinę. 37-letnia Gosiame Tamara Sithole ustanowiła nowy Światowy Rekord Guinnessa, jeśli chodzi o poród mnogi. Na świat wydała bowiem aż 10 dzieci: 7 chłopców i 3 dziewczynki. Lekarze zdecydowali się zakończyć ciążę cięciem cesarskim w 7. miesiącu, aby chronić życie i zdrowie matki i 8 dzieci. Tak, 8 dzieci – gdyż tyle płodów udało się dostrzec na badaniu USG. Zarówno lekarze, jak i rodzice, z ogromnym zdziwieniem, ale i radością przyjęli informację, że dzieci jest 10-cioro.
Poprzedni rekord Guinnessa w ilości dzieci urodzonych podczas jednego porodu należał do 25-letniej Halimy Cisse z Mali w Maroku, która urodziła dziewięcioraczki. Przy czym również lekarze przewidywali mniejszą liczbę dzieci, a dokładnie siódemkę.
Najbardziej płodna kobieta urodziła 69 dzieci – wszystkie jej ciąże były mnogie!
Rekordzistką pod względem urodzonych dzieci jest Fiodorowa Wasiljewa, Rosjanka mieszkająca w XVIII w. w Szui, mieście leżącym na wschód od Moskwy. Jej imię nie było znane, dlatego została nazwana po mężu, Fiodorze Wasiljewie.
W latach 1725–1765 urodziła 69 żywych dzieci. Z tej liczby zmarła jedynie dwójka, w niemowlęcym wieku. Co ciekawe, każda jej ciąża była mnoga. 16 razy urodziła bliźnięta, poza tym siedem trojaczków i cztery razy czworaczki. W sumie była w ciąży 27 razy. Ostatnie dzieci urodziła, mając ponad 50 lat. Nie są znane imiona dzieci, płeć, daty urodzenia czy śmierci.
Przypadek Wasiljewej trafił do "Księga rekordów Guinnessa"
Pierwsza informacja o licznych dzieciach Wasiljewów pojawiła się w numerze "The Gentleman's Magazine" z 1783 r. Można tam przeczytać o 75-letnim chłopie żyjącym w dobrym zdrowiu, któremu pierwsza żona urodziła 69 dzieci.
"Informacje, jakkolwiek zdumiewające, to jednak są wiarygodne, ponieważ pochodzą od angielskiego kupca przebywającego w Petersburgu. Kupiec ten poinformował też, że chłop miał być przedstawiony cesarzowej" – można przeczytać w periodyku.
Informacje o 69 dzieciach pojawiały się też w innych publikacjach z XVIII czy XIX wieku, jednak artykuły z XX w. mówiły o tym, żeby traktować je "z ostrożnością". Francuska Akademia Nauk bezskutecznie próbowała zweryfikować informacje o dzieciach Wasiliewów.
Jak często rodzą się bliźnięta – Najliczniejsza rodzina w Polsce
W Polsce najwięcej dzieci na świat przyprowadzili Grażyna i Jan Karczewscy, mieszkający na Mazurach, w gminie Grodziczno. Doczekali się 11 chłopców i 10 dziewczynek. Między najstarszym Sebastianem, a najmłodszym Mikołajem jest 24 lat różnicy.
Jak często rodzą się bliźnięta – jak często zdarza się ciąża mnoga i co ma na nią wpływ?
Ciąże mnogie statystycznie zdarzają się 7-20 razy na 1000 porodów. Ta rozpiętość zależy od szerokości geograficznej i rasy rodziców. Najczęściej w ciążę wielopłodową zachodzą Afrykanki, kolejno Europejki, a najrzadziej Azjatki. Na prawdopodobieństwo wystąpienia ciąży mnogiej wpływ ma przede wszystkim genetyka, wiek kobiety oraz wcześniejsze leczenie niepłodności.
Czynniki wpływające na ciążę mnogą:
Genetyka: szansa na ciążę wielopłodową wzrasta, jeśli dziadkowie, rodzice lub rodzeństwo rodziców to jedno z bliźniąt. Badania pokazują, że skłonność do ciąż mnogich jest częściej dziedziczona przez kobiety niż przez mężczyzn.
Leczenie niepłodności: ciąża mnoga może być wynikiem leczenia hormonalnego u kobiet mierzących się z niepłodnością. Zdarza się, że następuje owulacja kilku komórek jajowych w jednym lub dwóch jajnikach. W przypadku leczenia in vitro bliźnięta pojawiają się w wyniku użycia kilku zarodków na raz, co aktualnie nie zdarza się już często. Zwiększa to szansę na powodzenia zapłodnienia, ale równocześnie podnosi ryzyko ciąży mnogiej.
Wiek: kobieta po 35. roku życia częściej zostają matkami bliźniąt z uwagi na zwiększone stężenie hormonu FSH, który wpływa na dojrzewanie komórki. U takich kobiet częściej występuje podwójna owulacja, czyli uwolnienie dwóch jajeczek na raz, co natura uczyniła swoistym „ubezpieczeniem ewolucyjnym”. Kobieta późno zachodząca w ciążę ma więc niejako od natury większą szansę na więcej niż jedno dziecko.
Antykoncepcja hormonalna: Niekiedy wpływ na ciążę mnogą ma również długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej. Po odstawieniu tabletek i rozpoczęciu starań o ciążę, jajniki zaczynają wzmożoną pracę, która może skutkować właśnie ciążą mnogą. Prawdopodobieństwo ciąży mnogiej wzrasta również u kobiet, które wcześniej były już w ciąży wielopłodowej – jest nawet o 2-10 razy wyższe.
Poród w przypadku ciąży bliźniaczej
W około 50% przypadków ciąż bliźniaczych poród przebiega bez powikłań. Samoistna czynność porodowa rozpoczyna się przeciętnie wcześniej w porodach mnogich niż w pojedynczych, a termin jej wystąpienia jest odwrotnie proporcjonalny do liczby płodów. Na ogół ciąża bliźniacza u kobiet rodzących pierwszy raz rozwiązywana jest drogą cięcia cesarskiego za wyjątkiem położeń główkowych obu płodów natomiast u wieloródek sposób rozwiązania ciąży zależy od położenia płodów i od ogólnej sytuacji położniczej, ocenianej przez zespół medyczny prowadzący poród.
W porodzie siłami natury okres rozwierania szyjki macicy jest najczęściej przedłużony w wyniku osłabionej czynności skurczowej macicy na skutek jej rozciągnięcia przez rozwijające się płodu. Poród mnogi najczęściej trwa krócej niż w przypadku porodu jednego płodu, ze względu na wielkość maluszków w ciąży mnogiej. Po urodzeniu pierwszego dziecka po przerwie trwającej około 20-30 minut następuje poród drugiego dziecka. Okres łożyskowy następuje dopiero po porodzie obu płodów.
Jak często rodzą się bliźnięta – Powikłania w porodzie mnogim
Występujące powikłania porodu są głównie spowodowane nieprawidłowym położeniem i ułożeniem płodów oraz znacznym rozciągnięciem macicy.
- W wyniku nieprawidłowego położenia i ułożenia następuje utrudnienie wstawiania się w rezultacie czego dochodzi do niewczesnego pęknięcia pęcherza płodowego. Jest to powikłanie charakterystyczne dla ciąży bliźniaczej występujące na 8-14 dni przed właściwym terminem porodu, którego częstym następstwem jest poród przedwczesny występujący u około 35% wszystkich porodów mnogich.
- Wynikiem nadmiernego rozciągnięcia macicy jest osłabienie czynności skurczowej macicy i przedłużenie czasu trwania porodu czego następstwem może być zakażenie matki lub jej fizycznie wyczerpanie. Po urodzenie pierwszego bliźniaka wzrasta ryzyko przedwczesnego oddzielenia łożyska drugiego bliźniaka powodujące jego niedotlenienie i stan zagrożenia życia. W okresie łożyskowym skutkiem nadmiernego rozciągnięcia macicy jest atonia macicy zagrażająca trudnym do opanowania krwawieniem.
Choć ciąża mnoga często bywa źródłem wielu wyzwań i niepokoju zarówno dla przyszłych rodziców, jak i dla ich lekarzy, nie wszystkie wyniki badań naukowych dostarczają powodów do zmartwień. W ostatnim czasie badacze z Uniwersytetu Waszyngtońskiego w Seattle donieśli, że bliźnięta, zwłaszcza jednojajowe żyją dłużej, za sprawą efektu ochronnego, który daje im wsparcie społeczne brata bliźniaka lub siostry bliźniaczki.
Jeśli chcesz poznać stopień ryzyka w ciąży mnogiej, zapraszamy Cię do tego artykułu.
Jeśli masz powyżej 35 lat, być może zainteresuje Cię również artykuł: ciąża po 35 roku życia - w dzisiejszych czasach to już nie dziwi. Zapraszamy!
