Pierwsza ciąża po 35 roku życia obecnie nikogo już nie dziwi. Coraz częściej obserwuje się późne macierzyństwo. Przyczyn tego stanu może być wiele. Często jest to świadoma decyzja – podyktowana poczuciem gotowości na rodzicielstwo lub chęcią ugruntowania swojej pozycji w życiu zawodowym. Zdarza się także, że pierwsza ciąża po 35 roku życia (a nawet później) jest spowodowana problemami z płodnością.
Późne macierzyństwo bardzo często wynika również z poczucia odpowiedzialności i zapewnienie dziecku jak najlepszych warunków do życia. Niestety, taka decyzja może nieść ze sobą pewne ryzyka. Jak bezpiecznie zajść w ciążę po 35. roku życia? Jak w świadomy sposób podejść do kwestii zaplanowania ciąży w konsultacji z lekarzem specjalistą? Właśnie o tym wszystkim porozmawiamy w tym artykule.
Ciąża po 35 roku życia – Odkładanie decyzji na później
Większe szanse na rozwój osobisty wcześniej sprawiają, że coraz więcej kobiet świadomie odsuwa w czasie moment zajścia w pierwszą ciążę. Niektóre z nich wręcz całkowicie rezygnuje z macierzyństwa!
Obecnie, wśród polskich kobiet dominują trzy drogi dotyczące planów prokreacyjnych. Niektóre z nich decydują się poświęcić swoje życie dzieciom, inne nie chcą ich mieć w ogóle. Jeszcze inna grupa kobiet stara się pogodzić plany zawodowe z macierzyństwem, często odkładając w czasie to drugie. Czy wynika to jednak tylko ze względów związanych z rozwojem kariery?
Okazuje się, że wiele kobiet decyduje się na późne macierzyństwo, gdyż zależy im na uprzednim zbudowaniu statusu ekonomicznego. Pozwala on na wychowywanie dzieci w poczuciu finansowego bezpieczeństwa. Zasady panujące na obecnym rynku pracy sprawiają, że kobiety rodzą dzieci później niż w wieku dwudziestu kilku lat. Wynika to z faktu, że pragną być bardziej dojrzałe, aby móc świadomie cieszyć się z macierzyństwa i wychowania potomka. Wiele z nich, ufając w postęp medycyny i lepszą niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu opiekę lekarską, nie obawia się późnego macierzyństwa.
Wady i zalety ciąży po 35 roku życia
Późna ciąża ma zarówno zalety, jak i wady. Trzeba jednak przyznać, że kobiety częściej skupiają się na tych pierwszych. Każda z nich powinna mieć jednak świadomość wszystkich aspektów związanych z urodzeniem pierwszego dziecka w późniejszym wieku.
Ciąża po 35 roku życia bardzo często wiąże się z pewnym poczuciem gotowości na macierzyństwo. Kobieta zwykle ma już wykształcenie oraz pewną pozycję w życiu zawodowym. Nie musi martwić się także o zaplecze finansowe oraz odpowiednio duże mieszkanie. Jest pewna, że może zapewnić dziecku dobry byt. Prawdą jest, że wielu młodych odkłada decyzję o rodzicielstwie nawet przez kilka lat właśnie ze względu na niestabilną sytuację materialną.
Późna ciąża wiąże się nie tylko z poczuciem materialnej gotowości. Ważne jest także nastawienie psychiczne. Kobieta, która decyduje się na pierwsze dziecko po 35 czy 40 roku życia, zwykle zdążyła już zrobić wszystkie rzeczy, które zaplanowała sobie na czas swojej młodości, a które jest łatwiej wykonywać bez zobowiązań (np. podróżowanie po świecie, poświęcenie się w pełni swojej pasji).
Wiele kobiet uważa także, że późna ciąża odmładza. Pojawiają się u nich nowe pokłady energii potrzebne do opieki nad dzieckiem. Czują się także potrzebne i w pełni spełnione.
Wady ciąży po 35 lub 40 roku życia są związane przede wszystkim ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wad wrodzonych u dziecka. Przyszłe mamy są także bardziej narażone na występowanie nieprzyjemnych dolegliwości i niektórych schorzeń. Mimo że nie jest to regułą, ciężarna powinna pozostać pod ścisłą kontrolą lekarza, a także bardziej na siebie uważać.
Jakie ryzyka należy wziąć pod uwagę zachodząc w ciążę po 35 roku życia?
Późna ciąża to również większe ryzyko nieprawidłowości genetycznych w komórkach. U pacjentek po 35 roku życia występuje zwiększone ryzyko wad degeneracyjnych w komórkach jajowych, a co za tym idzie urodzenia dzieci z aberracjami chromosomowymi, takimi jak zespół Downa, Edwarda i Patau. Częściej występują również powikłania okołoporodowe i konieczność wykonania cięcia cesarskiego.
Należy jednak podkreślić dwie ważne sprawy. Po pierwsze - zdecydowana większość pań po 30 roku życia przez cały okres ciąży czuje się dobrze i rodzi zdrowe dzieci! Po drugie współczesna medycyna podąża w pewnym stopniu za zmianami, jakie dokonują się w społeczeństwie, a co za tym idzie - późnym macierzyństwem.
W przypadku trudności z zajściem w ciążę mamy wiele możliwości wspomaganego rozrodu. Istnieje również wiele badań diagnostycznych pomagających uzyskać wiedzę na temat stanu dziecka na bardzo wczesnych etapach ciąży, a w przypadku pewnych schorzeń lekarze mogą podjąć działania profilaktyczne, aby zapobiec ich dalszemu rozwojowi.
Jak zajść w ciążę po 35 roku życia?
Kobiety, które odkładają w czasie decyzję o dziecku, mogą kontrolować swoją płodność. Chodzi tu o badanie poziomu AMH, a więc hormonu anty-Müllerowskiego. Od urodzenia poziom AMH wzrasta, osiągając wartość plateau w wieku około 25 lat. Od 25 roku życia poziom AMH zaczyna spadać do niewykrywalnego w okresie menopauzy. Na co mogą wskazywać wyniki tej analizy? Przede wszystkim pozwalają one określić stan rezerwy jajnikowej, a tym samym zdolności kobiety do rozrodu. Możliwe jest nawet określenie przypuszczalnego czasu wystąpienia pierwszych objawów związanych z menopauzą.
„Badanie poziomu AMH zleca się obecnie nawet u kobiet około 20 roku życia. Dlaczego? Ponieważ coraz częściej spotykamy się u pacjentek ze zjawiskiem wczesnej menopauzy”. U pacjentek z niskim AMH wskazana jest konsultacja w klinice specjalizującej się w leczeniu zaburzeń płodności. Najczęściej rekomendujemy im, aby nie odkładały decyzji o ciąży na późniejszy okres swojego życia. – przypomina lek. Włodzimierz Sieg z Kliniki INVICTA w Gdańsku.
Późne ciąże wymagają specjalistycznych badań
Jak wspomnieliśmy wcześniej, ciąża w wieku 35 lat, a także ciąża po 40 roku życia zwiększa szanse na urodzenie dziecka z zespołem Downa oraz innych chorób genetycznych. Ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa u kobiety w wieku 20 lat wynosi 1:1527, a u kobiety w wieku 35 lat już 1: 356.
Wiek powyżej 35 lat stanowi więc jedno z podstawowych wskazań do tego, by wykonać badania prenatalne, które pozwalają potwierdzić lub wykluczyć chorobę dziecka jeszcze na etapie życia płodowego.
Warto podkreślić, że w zdecydowanej większości przypadków badania prenatalne nie wykrywają nieprawidłowości i rodzice uzyskują ważną informację na temat zdrowia dziecka. Z kolei wychwycenie nieprawidłowości jeszcze na etapie prenatalnym jest bardzo ważne dla zdrowia, a nawet życia dziecka.
Obecnie niektóre wady można leczyć jeszcze w łonie matki, co zwiększa szansę na poprawę zdrowia i funkcjonowania dziecka. Lekarze mają też możliwość na opracowanie schematu postępowania obejmującego np. operacje przeprowadzaną w niedługim czasie po narodzinach. Jeśli wykrytej choroby nie można leczyć, wówczas rodzice mają czas na poszerzenie wiedzy o niej, a także zorganizowanie opieki nad bardziej wymagającym maluchem i na oswojenie się z myślą o chorobie.
Jakie badania prenatalne po 35 roku życia wykonać? Badania przesiewowe (nieinwazyjne)
Zwykle w pierwszej kolejności lekarz proponuje wykonanie badań przesiewowych (nieinwazyjnych), które mają na celu ocenę ryzyka wystąpienia chorób u dziecka, w tym zespołu Downa, zespołu Edwardsa i zespołu Patau. Do badań nieinwazyjnych należą biochemiczne badania krwi takie jak test PAPP-A i USG.
Są to badania refundowane mamom powyżej 35 roku życia (wiek powyżej 35 lat jest jednym z kryteriów programu bezpłatnych badań prenatalnych prowadzonego przez NFZ).
Jeśli badania przesiewowe wykryją podwyższone ryzyko choroby, to znaczy, że konieczne jest rozszerzenie diagnostyki. Proponowane są wówczas badania diagnostyczne (rozstrzygające, inwazyjne) np. amniopunkcja, w celu potwierdzenia lub wykluczenia choroby.
Zdarza się tak, że test PAPP-a wskaże na podwyższone ryzyko choroby (które uwzględnia też wiek matki) a dalsze badania go nie potwierdzają i dziecko rodzi się zdrowe. Przed wykonaniem badania inwazyjnego warto więc wykonać badania wolnego płodowego DNA NIPT, które mają wysoką czułość.
Dlaczego warto zrobić NIFTY pro?
NIPT, który został wykonany już ponad 10 000 0000 razy na całym świecie, to badanie NIFTY. NIFTY pro ma szeroki zakres – bada 94 nieprawidłowości genetyczne oraz płeć na życzenie.
Dzięki wysokiej czułości (ponad 99% dla trisomii 21.), jego prawidłowy wynik nie wymaga potwierdzenia testem inwazyjnym jeśli była podejrzewana np. trisomia 21. Jest przy tym prosty – do badania NIFTY pro pobiera się nieinwazyjnie małą próbkę krwi mamy. Test można wykonać już po 10 tygodniu ciąży, a wynik dostępny jest szybko – maksymalnie do 10 dni roboczych od dotarcia próbki do laboratorium. Na test NIFTY pro można umówić się w blisko 300 punktach pobrań lub w domu w całej Polsce.
Macierzyństwo niesie ze sobą wiele niespodzianek, ale także trosk. Niemniej jednak, dla wielu kobiet stanowi ono cel oraz sens życia. Każda kobieta ma prawo do macierzyństwa, a także do decydowania o tym, kiedy ma ono nastąpić. Współcześnie wiele kobiet decyduje się na urodzenie pierwszego dziecka po 35 roku życia. Są one świadome zarówno możliwych zagrożeń, jak i zalet wynikających z odroczenia decyzji o rodzicielstwie. I chociaż w tym miejscu należy przypomnieć, że mimo postępu medycyny, ciąże kobiet po 35 roku życia nadal traktowane są jak ciąże zwiększonego ryzyka, warto wziąć pod uwagę, że w wielu przypadkach ciąża ta jest dokładnie zaplanowana, a zatem poprzedzona niezbędnymi przygotowaniami.
Kobiety dojrzałe, które przestrzegają zasad zrównoważonego stylu życia, a także w okresie koncepcyjnym są świadome konieczności suplementacji kwasu foliowego, mogą zapewnić rozwijającemu się dziecku niejednokrotnie lepsze warunki, niż organizm młodej kobiety, która nie stroni od używek i spożywania niezdrowej żywności. Ponadto, ciąża po 35 roku życia często wiąże się z mniejszym natężeniem stresu, a także większym komfortem psychologicznym. Wszystko to z uwagi na fakt stabilnej sytuacji uczuciowej, towarzyskiej i zawodowej.
Jak więc sama widzisz, późne macierzyństwo ma tyle samo plusów, co minusów - tak samo jak posiadania dzieci w młodym wieku. A to czy, kiedy i ile - jest tylko i wyłącznie sprawą rodziców, ich decyzją i wyborem. Nikt nie ma prawa tego komentować ani oceniać!
Jeśli interesują Cię nowinki ciążowe koniecznie przeczytaj nasz artykuł na temat porodu francuskiego. Czy wiesz, co to za nowa metoda?
Buziaki i zdrówka!
