Droga Mamo – jesteś w ciąży? Wykonywałaś już badania prenatalne? Jeśli nie, to pamiętaj, że to jeden z najważniejszych „key point” w ciąży!
Kiedy dowiedziałam się, że jestem w ciąży, poczucie radości i podekscytowania ogarnęło mnie bez reszty. To niewątpliwie jeden z najpiękniejszych i najważniejszych momentów w życiu każdej kobiety. Szczególnie, gdy na dziecko czeka się i stara się o nie bardzo długo – tak jak ja. Jednak wraz z tą radością pojawiły się również pewne obawy i pytania dotyczące zdrowia mojego maluszka. Czytałam bardzo wiele medycznych artykułów i badań naukowych. Wówczas zrozumiałam, jak niezwykle istotne są badania prenatalne.
Z mojego doświadczenia wynika, że wiele mam bagatelizuje badania prenatalne. Jeszcze więcej osób postrzega ten temat jako coś, co wykonuje się w ostateczności. Szczególnie w przypadku podejrzeń, że ze zdrowiem dziecka jest coś nie tak. Jeszcze inna część ludzi uważa, że badania prenatalne są niepotrzebne. Mamy też boją się, że badania prenatalne są niebezpieczne i inwazyjne. Nic bardziej błędnego. Aby wyjść z takich rozważań, należy przyjąć myślenie, że badania prenatalne mogą zdiagnozować pewne nieprawidłowości, które mogą być operowane jeszcze w ciąży!
Chcesz dowiedzieć się więcej o badaniach prenatalnych? Czytaj dalej!
Co to są badania prenatalne?
Badania prenatalne to zestaw medycznych testów i badań diagnostycznych, które mają na celu monitorowanie zdrowia matki i rozwijającego się dziecka podczas ciąży. Przeprowadza się je, aby wykryć ewentualne problemy zdrowotne zarówno u matki, jak i u maleństwa. Umożliwiają wykrycie wad genetycznych, chromosomowych, które mogą znacząco wpływać na rozwój dziecka. W efekcie, dają szansę na skierowanie na odpowiednie interwencje medyczne lub terapie w przypadku potrzeby.
Badania prenatalne dają szerokie spektrum możliwości dla lekarzy
Co dają badania prenatalne?
Badania prenatalne dają Ci mnóstwo informacji o Twoim dziecku – jeśli zdarzy się, że Twoje dziecko ma nieodwracalne wady, możesz choć spróbować przygotować się do zmiany swojego życia. Obecne prawo zabrania terminacji ciąży w przypadku takich wad. Dlatego też czas ciąży może pomóc Ci dostosować swój dom i środowisko na narodzenie malucha ze specjalnymi potrzebami.
Co ważne, badania prenatalne pozwalają na skierowanie pacjentek na odpowiednie specjalistyczne konsultacje. To daje nam szansę na odpowiednie przygotowanie się na podjęcie odpowiednich działań w celu zapewnienia najlepszej opieki zarówno dla matki, jak i dla dziecka zaraz po narodzinach. Jeszcze przed narodzeniem dziecka możesz poszukiwać najlepszych specjalistów, którzy mogą pomóc Tobie i dziecku aby zminimalizować ryzyko i zapewnić Wam optymalne wsparcie.
Istnieje oczywiście druga strona medalu – badania prenatalne nie gwarantują pełnej pewności na temat diagnozy. Często potrzebne są inne badania w celu jej potwierdzenia (np. amniopunkcja). Mogą wywoływać obawy i stres, zwłaszcza w przypadku niepokojących wyników. Jednak nawet wtedy istnieje wiele możliwości dalszego działania. Lekarze i specjaliści są w stanie udzielić wsparcia emocjonalnego i informacyjnego, pomagając nam zrozumieć sytuację i podjąć najlepsze decyzje dotyczące opieki nad naszym dzieckiem.
Rodzaje badań prenatalnych
Istnieje wiele różnych rodzajów badań prenatalnych. Najczęściej stosowane są badania ultrasonograficzne (USG) oraz badania krwi. Są to bezpieczne badania, które w żaden sposób nie wpływają na dziecko i są dla niego nieinwazyjne. Jednak może zdarzyć się, że któryś wynik będzie niepokojący, dlatego konieczne jest pogłębienie diagnostyki o kolejne badania. Zobacz listę możliwych badań prenatalnych:
Badanie prenatalne ultrasonograficzne (USG)
USG to niezwykle ważna procedura diagnostyczna, która umożliwia ocenę rozwoju płodu i wykrycie potencjalnych wad genetycznych, chromosomowych oraz strukturalnych. Jest to nieinwazyjna metoda, która wykorzystuje fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości, niewidoczne dla ludzkiego oka, do tworzenia obrazu płodu.
Badanie ultrasonograficzne wykonywane jest przez wykwalifikowanego lekarza. Pacjentka jest zazwyczaj umieszczana na leżaku medycznym w pozycji leżącej, a żel jest nakładany na brzuch w celu umożliwienia transmisji fal dźwiękowych między sondą, a skórą. Sonda ultrasonograficzna jest przesuwana po brzuchu, a obrazy są generowane na monitorze.
Badanie USG wykorzystywane jest również w celu potwierdzenia ciąży na jej wczesnym etapie. Pozwala na monitorowanie rozwoju płodu i potwierdzenie, czy ciąża rozwija się prawidłowo. Podczas tego badania można również usłyszeć bicie serduszka dziecka, na co my, jako rodzice czekamy najbardziej. Wówczas oddychamy z ulgą, że maleństwo żyje i mamy potwierdzenie, że się rozwija. Wczesne badanie ultrasonograficzne zwykle przeprowadza się między 6. a 10. tygodniem ciąży. W tym okresie można ocenić struktury anatomiczne płodu.
Lekarz poszukuje następujących informacji podczas badania:
- Obecność ciąży i liczba zarodków
- Potwierdzenie miejscowej implantacji zarodka w macicy
- Ocena bijącego serca płodu, co jest istotne dla potwierdzenia prawidłowego rozwoju wczesnej ciąży
- Pomiar długości płodu w celu określenia dokładnego wieku ciążowego i terminu porodu.
Lekarz ocenia następujące elementy podczas badania prenatalnego poprzez USG:
- Mózg i struktury mózgowe, takie jak komory mózgu, kora mózgowa i mózgowie.
- Twarz i struktury anatomiczne, takie jak oczy, nos, wargi i szczęka.
- Serce i naczynia krwionośne, w tym ocenę czterech komór serca, tętnicy pępowinowej, tętnic i żył.
- Narządy wewnętrzne, takie jak płuca, nerki, żołądek i pęcherz moczowy.
- Kości i kończyny, w tym ocenę długości kości, stawów i kości czaszki.
- Układ płciowy, aby określić płeć płodu
Podczas badania lekarz dokładnie dokumentuje obserwowane struktury i mierzy różne parametry. Wyniki są oceniane pod kątem ewentualnych nieprawidłowości lub anomalii rozwojowych. W przypadku wykrycia jakichkolwiek nieprawidłowości, lekarz może zalecić dalsze badania lub konsultacje z specjalistą.
Dopplerowskie badanie przepływu krwi
Dopplerowskie badanie przepływu krwi, znane również jako badanie Dopplera, jest diagnostyczną techniką ultrasonograficzną. Najczęściej wykonywane jest ono tą samą głowicą, co badanie ultrasonograficzne, oceniający budowę dziecka. Umożliwia ono ocenę przepływu krwi w naczyniach krwionośnych maluszka, takich jak tętnice i żyły czy tętnice. Pozwala to na wykrycie ewentualnych nieprawidłowości krążenia, takich jak zwężenie, zatorowość czy zaburzenia przepływu krwi.
Lekarz analizuje obrazy ultrasonograficzne oraz sygnały dźwiękowe, które są przekształcane w wykresy. Na tej podstawie lekarz może ocenić prędkość przepływu krwi, czy kierunek przepływu. W przypadku ich wykrycia nieprawidłowości, lekarz może zalecić dalsze badania lub skonsultować się z innymi specjalistami.
Przesiewowy test prenatalny PAPP-PA
Test PAPP-A (Pregnancy-associated plasma protein-A) jest jednym z testów stosowanych w badaniach prenatalnych. PAPP-A to białko obecne we krwi matki w czasie ciąży, którego poziom może dostarczyć informacji na temat ewentualnego ryzyka związanego z ciążą.
Test PAPP-A jest zwykle wykonywany w pierwszym trymestrze ciąży, między 9. a 13. tygodniem. Wykonywany jest na podstawie próbki krwi mamy. Wynik tego testu, w połączeniu z danymi o wieku matki oraz badania USG dostarcza informacji na temat ryzyka wystąpienia wad płodu.
Niski poziom PAPP-A może (ale nie musi!) sugerować podwyższone ryzyko wystąpienia wad chromosomalnych, takich jak zespół Downa. Samo niskie stężenie PAPP-A nie jest wystarczające do postawienia diagnozy. Jest to tylko jeden z czynników branych pod uwagę przy ocenie ryzyka.
Innymi testami genetycznymi (w pełni odpłatnymi są np. test NIFTY lub Harmony. Są to testy o wiele bardziej zaawansowane i pozwalają na znacznie dokładniejsze określenie ewentualnych wad
Amniopunkcja
Amniopunkcja jest inwazyjnym testem genetycznym, który polega na pobraniu próbki płynu owodniowego w celu analizy genetycznej. Procedura zazwyczaj jest wykonywana między 15. a 20. tygodniem ciąży. Lekarz wprowadza igłę przez skórę brzucha i macicę, a następnie pobiera niewielką ilość płynu owodniowego. Próbka ta zawiera komórki płodu, które można zastosować do analizy genetycznej. Amniopunkcja pozwala na dokładne zbadanie chromosomów i identyfikację ewentualnych wad genetycznych, takich jak zespół Downa, zespół Edwardsa czy zespół Pataua.
Biopsja kosmówki
Biopsja kosmówki, znana również jako biopsja trofoblastu, jest inwazyjnym testem diagnostycznym. Polega na pobraniu próbki tkanek kosmówki - warstwy, która rozwija się wokół zarodka i później staje się łożyskiem. Procedura ta jest zwykle wykonywana między 9, a 12 tygodniem ciąży. Lekarz wprowadza cienką igłę przez brzuch matki lub pochwę, aby pobrać próbkę. Następnie jest ona analizowana w celu oceny chromosomów i genów płodu. Biopsja kosmówki umożliwia dokładną diagnostykę wad genetycznych, takich jak zespół Downa, hemofilia czy dystrofia mięśniowa.
Kiedy powinno się przeprowadzać badania prenatalne?
Badania prenatalne zalecane przez lekarzy należy wykonać trzykrotnie w następujących terminach:
- I trymestr – badania prenatalne I trymetru uważane są za najważniejsze z wszystkich badań prenatalnych. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników badania powinny odbyć się między 10 a 14 tygodniem ciąży.
- II trymestr – badania powinny odbyć się między 18, a 23 tygodniem ciąży
- III trymestr – badania powinny odbyć się pomiędzy 28, a 32 tygodniem ciąży
Czy badania prenatalne są płatne?
Co do zasady, badania prenatalne są płatne. Jednak niektóre z nich w pewnych przypadkach są refundowane. Zgodnie z informacjami rządowymi, badania prenatalne są refundowane, jeśli:
- Ukończyłaś 35 lat lub ukończysz je w danym roku kalendarzowym
- W poprzedniej ciąży Twoje dziecko miało stwierdzone wady genetyczne lub chromosomalne
- U Ciebie lub taty malucha stwierdzono wystąpienie strukturalnych aberracji chromosomowych
- Na podstawie wywiadu medycznego stwierdzono u Ciebie znacznie większe ryzyko urodzenia dziecka z wadami genetycznymi
- Podczas badania USG płodu stwierdzono nieprawidłowości wskazujące na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wad
Wówczas otrzymasz od swojego lekarza prowadzącego skierowanie na badania prenatalne. Bezpłatne są tylko badania I i II trymestru.
Jakie są korzyści badań prenatalnych?
Badania prenatalne oferują wiele korzyści zarówno dla przyszłych rodziców, jak i dla dziecka. Oto kilka istotnych korzyści badań prenatalnych:
- Wykrywanie wad genetycznych i chromosomowych: Badania prenatalne pozwalają na wczesne wykrycie potencjalnych wad genetycznych, takich jak zespół Downa, zespół Edwardsa czy zespół Pataua. Dzięki temu przyszli rodzice mogą uzyskać dokładne informacje na temat zdrowia swojego dziecka i podjąć odpowiednie kroki w zakresie opieki medycznej oraz przygotowania na przyszłość.
- Prowadzenie specjalistycznej opieki medycznej: Wykrycie wad genetycznych lub chromosomowych wczesnym etapie ciąży umożliwia skierowanie pacjentki do specjalistycznych programów opieki medycznej. Dzięki temu możliwe jest wcześniejsze rozpoczęcie leczenia, terapii lub interwencji medycznych, które mogą poprawić rokowanie dla dziecka i zapewnić mu lepszą jakość życia.
- Łagodzenie niepewności: Badania prenatalne pomagają łagodzić niepewność i stres związany z potencjalnymi wadami płodu. Pozwalają przyszłym rodzicom na uzyskanie konkretnych informacji dotyczących stanu zdrowia dziecka, co może pomóc w przygotowaniu się emocjonalnym i praktycznym na nadchodzące wyzwania.
- Możliwość podejmowania decyzji: Wykrycie wad genetycznych lub chromosomowych daje przyszłym rodzicom czas na dokładne zastanowienie się nad ewentualnymi dalszymi krokami. Pozwala na przygotowanie się na specjalistyczną opiekę medyczną, przygotowanie na przyjście na świat dziecka z dodatkowymi potrzebami lub skonsultowanie się z zespołem specjalistów w celu uzyskania dalszych informacji i wsparcia.
- Planowanie przyszłości: W przypadku wykrycia wad genetycznych, badania prenatalne umożliwiają przyszłym rodzicom planowanie przyszłości dla swojego dziecka. Pozwalają na wcześniejsze zapoznanie się z dostępnymi środkami i wsparciem, a także na skonsultowanie się z innymi rodzicami, którzy przechodzili przez podobne sytuacje.
- Możliwość skorygowania ewentualnych problemów: W niektórych przypadkach, badania prenatalne mogą umożliwić interwencję medyczną jeszcze przed narodzinami dziecka, co może skorygować pewne wady lub zminimalizować skutki niektórych stanów.
Co mogę powiedzieć Ci jako mama, która też obawiała się badań prenatalnych, a szczególnie ich wyniku? Nie bój się! Pamiętaj, że wady genetyczne i inne to niewielki ułamek wszystkich urodzeń w Polsce. Badania dadzą Ci pewność co do zdrowia Twojego maluszka i możliwość szybkiej reakcji. Warto korzystać z dorobku nauki, ponieważ z roku na rok technologie są unowocześniane. Dzięki temu badania dają coraz pewniejszą informację. Nie bój się i skorzystaj z tego.
I… standardowo, życzymy Ci pięknej ciąży i radości z każdego kopniaczka Twojego maluszka!
Może Cię również zainteresować: Karmienie piersią dziecka – 5 najczęstszych problemów
One thought on “Badania prenatalne – totalny must have w ciąży”